-
1 diruptus
-
2 dirumpo
di-rumpo ( disrumpo), rūpī, ruptum, ere [ rumpo ]1)а) разрывать, разбивать ( imagines alicujus T)б) размозжить ( alicui caput Pl); взломать ( januas Vop); рвать ( vetus funis disrumpitur Ap)2) прерывать, расторгать (d. amicitiam, societatem C)3)а) терзать, мучитьunum omnia posse dirumpi C — возмущаться тем, что один человек обладает всей полнотой власти -
3 dirumpo
dī-rumpo (dis-rumpo), rūpī, ruptum, ere, zerreißen, zerschmettern, I) eig.: tenuissimam quamque partem (nubis) dividere atque d., Cic.: paedagogo tabulā caput disr., Plaut.: imagines, zerschlagen, Tac.: (homo) diruptus, einen Bruch habend (gebrechlich), Cic. – medial, dirumpi = zerreißen, auseinanderreißen, bersten, repente putris et vetus funis disrumpitur, Apul.: lagoenae grandes cum musto pleno fuerint absque spiramine ilico disrumpuntur, Hieron.: disrupta corrigia, Varro fr.: dirupto solo, Sen.: disruptis ianuis, Vopisc. – II) übtr.: a) m. persönl. Objj.: dirupi me paene in iudicio Galli Canini, ich habe mir fast (als Redner) die Lunge gesprengt, mich beinahe heißer geschrien, Cic. ep. 7, 1, 4. – u. medial, dirumpi = vor Verdruß, Unwillen, Ärger, Neid zerplatzen, zerbersten, bersten mögen, sich fast zu Tode ärgern, dirumpi plausu alcis (vor Ärger über den Beifall jmds.), Cic.: dirumpi dolore (vor Ärger), Cic.: ebenso stomacho, Sen.: u. absol., disrumpor, Ter.: dirumpuntur ii, qui etc., Cic. – selten vor Lachen, nemo, qui non risu dirumperetur, vor, L. hätte bersten mögen, sich hätte totlachen mögen, Apul. met. 3, 2. – b) m. abstr. Objj., zerreißen = gewaltsam abbrechen, amicitiam, Cic.: societatem, Cic. – / Archaist. Partiz. disrumptum, Plaut. Bacch. 603.
-
4 diruo
dī-ruo, dīruī, dīrutum, ere (dis u. ruo), voneinander reißen, einreißen, zerstören, I) eig.: nova diruunt, alia aedificant, Sall.: dir. aedificium, Liv.: alcis domum, Cic.: urbem, Cic.: Megara vi capta dir. ac diripere, Liv.: muros, muros urbis, Nep. u. Liv.: agmina, auseinander treiben, zersprengen, Hor. – II) übtr.: aere dirui (v. Soldaten), Abzug an seiner Löhnung leiden, Varro fr. u. Plin.: alqm aere dirutum facere, jmdm. an seiner Löhnung einen Abzug machen, Auson. – im bittern Spott übtr., in quibus (castris) cum frequens esset, tamen aere dirutus est, ausgezogen worden (am Spieltisch), Cic.: homo diruptus dirutusque Q. Coelius, gebrechlich und bankbrüchig (bankrott), Cic. – / Vulg. Partiz. diruitus, Corp. inscr. Lat. 6, 626.
-
5 dirumpo
dī-rumpo (dis-rumpo), rūpī, ruptum, ere, zerreißen, zerschmettern, I) eig.: tenuissimam quamque partem (nubis) dividere atque d., Cic.: paedagogo tabulā caput disr., Plaut.: imagines, zerschlagen, Tac.: (homo) diruptus, einen Bruch habend (gebrechlich), Cic. – medial, dirumpi = zerreißen, auseinanderreißen, bersten, repente putris et vetus funis disrumpitur, Apul.: lagoenae grandes cum musto pleno fuerint absque spiramine ilico disrumpuntur, Hieron.: disrupta corrigia, Varro fr.: dirupto solo, Sen.: disruptis ianuis, Vopisc. – II) übtr.: a) m. persönl. Objj.: dirupi me paene in iudicio Galli Canini, ich habe mir fast (als Redner) die Lunge gesprengt, mich beinahe heißer geschrien, Cic. ep. 7, 1, 4. – u. medial, dirumpi = vor Verdruß, Unwillen, Ärger, Neid zerplatzen, zerbersten, bersten mögen, sich fast zu Tode ärgern, dirumpi plausu alcis (vor Ärger über den Beifall jmds.), Cic.: dirumpi dolore (vor Ärger), Cic.: ebenso stomacho, Sen.: u. absol., disrumpor, Ter.: dirumpuntur ii, qui etc., Cic. – selten vor Lachen, nemo, qui non risu dirumperetur, vor, L. hätte bersten mögen, sich hätte totlachen mögen, Apul. met. 3, 2. – b) m. abstr. Objj., zerreißen = gewaltsam abbrechen, amicitiam, Cic.: societatem, Cic. – ⇒ Archaist. Partiz. disrumptum, Plaut. Bacch. 603. -
6 diruo
dī-ruo, dīruī, dīrutum, ere (dis u. ruo), voneinander reißen, einreißen, zerstören, I) eig.: nova diruunt, alia aedificant, Sall.: dir. aedificium, Liv.: alcis domum, Cic.: urbem, Cic.: Megara vi capta dir. ac diripere, Liv.: muros, muros urbis, Nep. u. Liv.: agmina, auseinander treiben, zersprengen, Hor. – II) übtr.: aere dirui (v. Soldaten), Abzug an seiner Löhnung leiden, Varro fr. u. Plin.: alqm aere dirutum facere, jmdm. an seiner Löhnung einen Abzug machen, Auson. – im bittern Spott übtr., in quibus (castris) cum frequens esset, tamen aere dirutus est, ausgezogen worden (am Spieltisch), Cic.: homo diruptus dirutusque Q. Coelius, gebrechlich und bankbrüchig (bankrott), Cic. – ⇒ Vulg. Partiz. diruitus, Corp. inscr. Lat. 6, 626. -
7 dī-rumpō or dis-rumpō
dī-rumpō or dis-rumpō rūpī, ruptus, ere, to break to pieces, break, shatter: partem (nubis): homo diruptus, that has a rupture: dirupi me paene, nearly bursts my lungs: Disrumpor, T.: disrumparis licet: plausu dirumpi.—Fig., to break off, sunder, sever: amicitias offensione: humani generis societatem. -
8 dirumpo
dī-rumpo or disr-, rūpi, ruptum, 3, v. a., to break or dash to pieces; to break, burst asunder (rare but class.).I.Lit.:II.tabulā caput,
Plaut. Bacch. 3, 3, 37:ne medius disrumpar miser,
id. Curc. 2, 1, 7:cum se in nubem induerint (venti) ejusque tenuissimam quamque partem coeperint dividere atque disrumpere,
Cic. Div. 2, 19, 44:imagines,
Tac. H. 1, 55: homo diruptus, i. e. that has a rupture (c. c. dirutus), Cic. Phil. 13, 12.—In an obscene sense, Plaut. Cas. 4, 3, 11 al.—Trop.A.To break off, sunder, sever:B.amicitias exorsa aliqua offensione dirumpimus,
Cic. Lael. 22 fin.; cf.:humani generis societatem,
id. Off. 3, 5, 21:regnum,
Vulg. 3 Reg. 11, 11.—And in a figure borrowed from a play (in which two persons tugged at the ends of a rope until it broke, or one of them fell to the ground):cave dirumpatis, i. e. the rope or thread of your recollection,
Plaut. Poen. prol. 117.— Esp. freq.,Pass. in colloquial lang., to burst with envy, etc.:unum omnia posse dirumpuntur ii qui, etc.,
Cic. Att. 4, 16, 10; cf.:infinito fratris tui plausu dirumpitur,
id. Fam. 12, 2, 2:dirumpor dolore,
id. Att. 7, 12, 3; cf.risu,
App. M. 3, p. 130, 3.—Once act.: dirupi me paene, I nearly burst myself with earnest speaking, Cic. Fam. 7, 1, 4. -
9 diruo
dī-rŭo, rŭi, rŭtum, 3, v. a., to tear asunder, overthrow, demolish, destroy (class. —cf.: deleo, diluo, exstinguo, everto, demolior).I.Prop.:II.maceriam,
Ter. Ad. 5, 7, 10:urbem,
Cic. Inv. 1, 40, 73; id. Q. Fr. 1, 1, 8, § 25; Suet. Caes. 54; Ov. M. 12, 551 et saep.:muros,
Nep. Con. 4 fin.:templa,
Suet. Calig. 60:arcum circi,
id. Ner. 25:monumentum,
id. Dom. 8; Hor. C. 3, 30, 4: fores ira, Prop. 4 (5), 9, 14:arbusta,
Verg. A. 10, 363:regna Priami,
Prop. 2, 28, 54 (3, 26, 8 M.); cf. id. 4 (5), 1, 113 et saep.— Absol.:diruit, aedificat,
Hor. Ep. 1, 1, 100; cf.:nova diruunt, alia aedificant,
Sall. C. 20, 12.—Hyperbol.: caelum, Auct. B. Hisp. 42 fin. —Transf.:agmina vasto impetu,
to drive asunder, scatter, Hor. C. 4, 14, 30:omnia Bacchanalia,
i. e. to abolish, Liv. 39, 18.—And in milit. lang.: aere dirutus, qs. ruined in pay, i. e. deprived of pay; said of a soldier whose pay was stopped as a punishment, Varr. ap. Non. 532, 4 sq.; cf. Cic. Verr. 2, 5, 13 Zumpt; cf.also beyond the milit. sphere, and without aere, of a bankrupt: homo diruptus dirutusque,
both ruptured and bankrupt, Cic. Phil. 13, 12. -
10 fraudator
См. также в других словарях:
rompre — les ponts à ce que les ennemis n entrent en la ville, Rescindere pontes vt hostes vrbis aditu excludantur ex Liuio lib. 23. Rompre, Frangere, Confringere, Refringere, Rumpere, Obrumpere, Conficere, Scindere, Pertundere, Quassare. Fort rompre,… … Thresor de la langue françoyse